زنان باردار از مصرف این نوع ماهی پرهیز کنند
مصرف مواد غذایی سالم و ایمن در دوران بارداری یکی از عوامل تعیین‌کننده در سلامت مادر و جنین است. ماهی‌ها به عنوان یکی از منابع اصلی پروتئین، ویتامین‌ها و اسیدهای چرب مفید مانند امگا ۳ شناخته می‌شوند، اما همه انواع ماهی برای زنان باردار مناسب نیستند. برخی گونه‌های خاص ماهی به دلیل میزان بالای جیوه، می‌توانند تأثیرات منفی جدی بر رشد سیستم عصبی جنین داشته باشند. در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق‌تر این موضوع می‌پردازیم و ماهی‌هایی که در دوران بارداری باید از آن‌ها پرهیز شود را معرفی می‌کنیم.
ماهی های پرخطر برای دوران بارداری: از کدام گونه ها باید دوری کرد؟
با وجود خواص بی‌شمار ماهی، برخی گونه‌ها به دلیل سطح بالای فلزات سنگین مانند جیوه می‌توانند خطرآفرین باشند. این فلز سمی در آب‌های آلوده از طریق زنجیره غذایی در بافت‌های ماهی‌های شکارچی تجمع می‌یابد. زنان باردار به‌ویژه در سه ماهه نخست بارداری، باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.
گونه‌های ماهی با میزان بالای جیوه که باید از آن‌ها پرهیز شود عبارتند از:
- ماهی شوریده
- کوسه ماهی
- اره‌ماهی
- شمشیرماهی
مطالعات مختلف از جمله تحقیقاتی که در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده، نشان داده‌اند که ماهی شوریده خلیج فارس، دارای میزان جیوه‌ای بالاتر از استاندارد سازمان جهانی بهداشت (حداکثر ۰/۵ میکروگرم جیوه در هر گرم گوشت ماهی) است. مصرف این ماهی‌ها در دوران بارداری می‌تواند موجب اختلال در رشد مغزی و عصبی جنین شود.
علت تجمع جیوه در برخی ماهی ها چیست؟
یکی از دلایل اصلی افزایش جیوه در آبزیان، آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های صنعتی و شهری است. جیوه وارد چرخه آبی می‌شود و به مرور زمان در بدن موجودات آبزی، به‌ویژه ماهی‌های شکارچی در زنجیره غذایی بالا، انباشته می‌شود. این تجمع در بافت ماهی‌ها به‌ویژه در گونه‌هایی مانند کوسه و شوریده، بسیار بیشتر از ماهی‌های دیگر است.
اهمیت مصرف ماهی؛ چگونه با رعایت نکات ایمنی، از فواید آن بهره ببریم؟
با وجود این محدودیت‌ها، نباید از ارزش غذایی بالای ماهی غافل شد. ماهی منبع غنی از پروتئین، ویتامین D، سلنیوم و به‌ویژه اسیدهای چرب امگا ۳ است. این ترکیبات نقش مهمی در سلامت قلب، مغز و تقویت سیستم ایمنی دارند. برای زنان باردار، مصرف ایمن و آگاهانه ماهی اهمیت ویژه‌ای دارد.
- دو وعده در هفته ماهی مصرف شود (هر وعده ۱۲۰ تا ۱۳۰ گرم)
- از ماهی‌های با میزان جیوه پایین استفاده شود
- بهترین گزینه‌ها: قزل‌آلا، سالمون، ساردین، شاه‌ماهی، حلوا سیاه، کفشک و سنگ‌سر
- از مصرف ماهی خام یا نیم‌پز خودداری شود
ماهی های سالم تر و سرشار از امگا ۳ برای بارداران کدامند؟
ماهی‌های سردآبی و چرب، حاوی مقادیر بالایی از امگا ۳ نوع EPA و DHA هستند که نقش کلیدی در رشد مغز و سیستم عصبی جنین دارند. برخلاف امگا ۳ گیاهی که باید در بدن به این دو نوع تبدیل شود (با راندمان زیر ۱۰ درصد)، امگا ۳ موجود در ماهی به طور مستقیم در بدن جذب و استفاده می‌شود.
ماهی‌های توصیه شده برای تامین امگا ۳ مناسب در دوران بارداری:
- قزل‌آلای پرورشی با تغذیه مناسب
- سالمون واقعی (در صورت دسترسی)
- ساردین و شاه‌ماهی
- حلوا سیاه، سنگ‌سر و کفشک از ماهی‌های بومی خلیج فارس
همچنین باید توجه داشت که ماهی‌های پرورشی با تغذیه گیاهی، مقدار کمتری امگا ۳ دارند مگر آنکه تغذیه آن‌ها با مکمل‌های دریایی غنی شده باشد.
روش های صحیح پخت ماهی؛ چگونه خواص آن حفظ شود؟
نحوه طبخ ماهی تاثیر زیادی بر حفظ ارزش غذایی آن دارد. سرخ کردن باعث اکسید شدن و از بین رفتن بخشی از اسیدهای چرب مفید می‌شود. در مقابل، روش‌هایی مانند بخارپز کردن، گریل و کبابی باعث حفظ خواص تغذیه‌ای ماهی می‌شوند و گزینه‌های بهتری هستند.
نتیجه گیری
ماهی یکی از منابع تغذیه‌ای ارزشمند برای تمام گروه‌های سنی به‌ویژه زنان باردار است. اما انتخاب نادرست گونه‌های ماهی می‌تواند تهدید جدی برای سلامت مادر و جنین باشد. پرهیز از ماهی‌هایی با میزان بالای جیوه، استفاده از ماهی‌های سالم و غنی از امگا ۳، و رعایت روش‌های پخت سالم، همگی گام‌هایی ضروری برای بهره‌مندی ایمن از فواید ماهی هستند. با افزایش آگاهی و رعایت نکات تغذیه‌ای، می‌توان دوران بارداری سالم‌تری را تجربه کرد.
لینک کوتاه این خبر: https://letafat.net/?p=5966
