دیابت بارداری؛ خطری برای رشد مغزی کودک
دیابت بارداری فقط یک اختلال موقتی در دوران حاملگی نیست؛ این بیماری می‌تواند پیامدهایی بلندمدت برای سلامت فرزند داشته باشد. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که ابتلای مادر به دیابت در دوران بارداری، احتمال بروز اختلالات رشد مغز و اعصاب در کودکان را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. از جمله این اختلالات می‌توان به اوتیسم، نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) و ناتوانی‌های ذهنی اشاره کرد.
افزایش چشمگیر خطر ابتلا به اختلالات رشد عصبی
نتایج یک فراتحلیل گسترده از بیش از ۲۰۰ مطالعه پیشین که بیش از ۵۶ میلیون مادر و کودک را بررسی کرده، نشان می‌دهد کودکانی که مادرشان در دوران بارداری دیابت داشته‌اند، در مقایسه با سایر کودکان، ۲۸ درصد بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات عصبی‌ـ‌رشدی قرار دارند.
این اختلالات شامل طیف وسیعی از مشکلات در عملکرد شناختی، رفتاری و حرکتی کودک می‌شود که تأثیرات آن ممکن است تا بزرگ‌سالی نیز ادامه یابد. یافته‌های این مطالعه که در نشریه علمی “دیابت و غدد درون‌ریز لنست” منتشر شده، درک بهتری از رابطه بین شرایط مادر در بارداری و سلامت روانی و عصبی فرزند فراهم می‌کند.
جزئیات آمارهای نگران کننده از پیامدهای دیابت بارداری
پیش از پرداختن به عوامل مؤثر، بهتر است نگاهی به آمارهای دقیق بیندازیم تا ابعاد مسئله روشن‌تر شود. این آمارها بر پایه پژوهش‌های اخیر و معتبر استخراج شده‌اند:
- افزایش ۲۵ درصدی خطر ابتلا به اوتیسم در کودکانی که مادرشان در دوران بارداری دیابت داشته است.
- افزایش ۳۰ درصدی احتمال بروز اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD).
- افزایش ۳۲ درصدی بروز ناتوانی ذهنی.
- افزایش ۲۰ درصدی اختلالات ارتباطی.
- افزایش ۱۷ درصدی مشکلات حرکتی.
- افزایش ۱۶ درصدی اختلالات یادگیری.
تفاوت دیابت بارداری با دیابت پیش از بارداری
یکی از نکات مهمی که این مطالعه به آن پرداخته، مقایسه تأثیر دو نوع دیابت بر سلامت کودک است. دیابت بارداری معمولاً در میانه بارداری ظاهر می‌شود و پس از زایمان برطرف می‌گردد. اما دیابتی که پیش از بارداری تشخیص داده شده، یک بیماری مزمن و فعال در طول تمام دوران حاملگی است.
طبق نتایج تحقیق، دیابت قبل از بارداری با افزایش ۳۹ درصدی خطر ابتلا به اختلالات عصبی‌ـ‌رشدی در کودکان همراه بوده است؛ آماری که نشان می‌دهد کنترل قند خون پیش از بارداری نیز نقشی کلیدی در سلامت جنین دارد.
نقش عوامل ژنتیکی و محیطی مشترک
در برخی از مطالعات مورد بررسی، پژوهشگران وضعیت کودکان دارای اختلالات رشدی را با خواهر یا برادرهای سالمشان مقایسه کردند. این مقایسه نشان داد که ممکن است علاوه بر دیابت بارداری، عوامل ژنتیکی یا محیطی درون خانواده نیز در بروز این اختلالات نقش داشته باشند.
با این حال، حذف کامل نقش دیابت بارداری در بروز این مشکلات ممکن نیست. حتی اگر نقش عوامل ژنتیکی در نظر گرفته شود، وجود دیابت در مادر همچنان یک عامل تقویتی برای بروز مشکلات عصبی‌ـ‌رشدی محسوب می‌شود.
دیدگاه متخصصان درباره یافته های اخیر
دکتر ماگدالنا جانکا، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک، اگرچه در این مطالعه مشارکت نداشته، اما معتقد است که رابطه بین دیابت بارداری و اختلالاتی مانند اوتیسم مدت‌هاست که در پژوهش‌های علمی به اثبات رسیده است.
وی تأکید می‌کند که تحقیقات فراتحلیلی گسترده مانند این مطالعه می‌توانند به درک بهتر تفاوت‌ها بین زیرگروه‌ها (مثلاً نوع دیابت یا نوع اختلال) کمک کنند، هرچند همچنان امکان اثبات علیت وجود ندارد.
راهکارهای کنترل دیابت بارداری
کنترل دیابت بارداری نقش مهمی در جلوگیری از بروز اختلالات عصبی مانند اوتیسم، ADHD و ناتوانی ذهنی در کودک دارد. با رعایت چند توصیه ساده، می‌توان این خطر را تا حد زیادی کاهش داد:
- رژیم غذایی سالم: از مصرف قندهای ساده پرهیز کنید و به‌جای آن غذاهای پرفیبر و کم‌کالری مثل سبزیجات، میوه‌های کم‌قند و غلات کامل مصرف کنید. وعده‌های غذایی‌تان را سبک و متعدد کنید.
- فعالیت بدنی مناسب: پیاده‌روی روزانه یا ورزش‌های سبک مخصوص بارداری، به کنترل قند خون کمک زیادی می‌کند (با مشورت پزشک).
- پایش منظم قند خون: اندازه‌گیری قند خون ناشتا و بعد از غذا کمک می‌کند وضعیت‌تان را بهتر مدیریت کنید.
- درمان دارویی در صورت نیاز: اگر رژیم و ورزش کافی نبود، پزشک ممکن است انسولین یا داروی خوراکی تجویز کند.
- مراقبت پزشکی منظم: پیگیری‌های ماهانه، سونوگرافی و آزمایش‌های لازم به حفظ سلامت مادر و جنین کمک می‌کند.
نتیجه گیری
دیابت بارداری فقط یک نگرانی کوتاه‌مدت برای سلامت مادر نیست، بلکه می‌تواند تاثیراتی عمیق بر سلامت روانی و عصبی کودک در سال‌های آینده بگذارد. با توجه به رشد روزافزون شیوع دیابت بارداری، توجه به پیشگیری، تشخیص به‌موقع و کنترل دقیق قند خون در دوران بارداری، اهمیت فزاینده‌ای دارد.
برای مادرانی که سابقه خانوادگی دیابت دارند یا دارای عوامل خطر هستند، مشاوره قبل از بارداری و مراقبت‌های تخصصی حین بارداری می‌تواند تفاوت بزرگی در سلامت آینده فرزندشان ایجاد کند.
لینک کوتاه این خبر: https://letafat.net/?p=5682
